De crash op 't Herderinneke in Leefdaal
26 november 1944
Een oorlog laat bij velen diepe herinneringen na. Een ervan is de herinnering aan de vliegtuigcrash op 26 november 1944 op 't Herderinneke in Leefdaal. 't Herderinneke, of beter A la Bergère, was een drank- en dansgelegenheid dichtbij het kasteel. Het lag in de hoek gevormd door de Dreef en de A. Devriesestraat. Het huis was in 1944 eigendom van graaf de Liedekerke en bewoond door Guillaume en Angèle Brumagne, kinderen van Adolphe, jarenlang jacht- en boswachter van de grafelijke familie.
Eind november 1944 was Leefdaal bijna drie maanden bevrijd, maar de oorlog was nog niet gedaan. Regelmatig vlogen geallieerde vliegtuigen over het dorp op weg naar of terugkerend van Duitsland. Op een mooie zondag rond twee uur in de namiddag naderde er een uit oostelijke richting. Het verloor zichtbaar hoogte en begon, duidelijk onbestuurbaar, een cirkelvormige glijvlucht boven het Voerdal. De verbijsterde toeschouwers vreesden het ergste voor het kasteel, de kerk en de dorpskern. Uiteindelijk raakte het vliegtuig de kruinen van het Voerbosje bij de Boskee en stortte neer op de zuidelijke vleugel van 't Herderinneke. Met een enorme brand tot gevolg. Noch de toegestroomde menigte, noch de brandweer konden het vuur onder controle krijgen. Gans het gebouw brandde uit. Alleen enkele muurstompen bleven recht, maar zouden tijdens de volgende dagen en weken neervallen. Uit het puin kon nauwelijks wat worden gerecupereerd. Het huis is nooit opnieuw opgebouwd.
Voor de bewoners was het een ramp. Gelukkig vielen er geen slachtoffers. Angèle Brumagne was alleen thuis. Zij bevond zich in de keuken aan de noordzijde en kon ontsnappen langs een laag venster. Verschillende personen kwamen vlug ter hulp. Ook de naaste buren, Georges en Robert Veeckmans kwamen samen met Engelse militairen, waaronder Peter Lasberg uit Falmouth (Cornwall). De soldaten vreesden dat er nog kinderen in het brandende huis waren en probeerden met een ladder de verdieping te bereiken. De vlammen dwongen hen vlug terug te keren.
Het neergestorte toestel was een Amerikaans Liberator B24 bombardementsvliegtuig. Het keerde terug van een mislukte raid op Misburg bij Hannover, waar raffinaderijen en chemische fabrieken het doelwit waren. De begeleidende Mustangjagers werden afgeleid door Duitse jachtvliegtuigen, die het bombardeereskader erg toetakelden. Het leidinggevende toestel zag zich gedwongen zijn bommen ijlings te laten vallen. De andere volgden. Een aantal probeerden nog de geallieerde linies te bereiken. Twee van hen verdwenen boven België. Een van hen bleek later in Leefdaal te zijn neergestort. De bemanning dacht aanvankelijk nog dat ze zich boven de vijandelijke zone bevonden. De zeven bemanningsleden konden zich redden met hun valscherm, op een na die in Leuven verongelukte. Twee van de overlevenden landden in het dorp.
Het bovenstaande relaas is op een aantal punten wat onzeker. Het is daarenboven niet volledig.
